Kryptonite

Gepubliceerd op 4 maart 2023 om 21:00

Er zijn van die soorten die je meer dan anderen ook héél graag wilt zien in Nederland, maar die maar niet willen lukken. Citroenkwikstaart (Motacilla citreola), maar vooral Alpenheggenmus (Prunella collaris) vallen bij mij in die categorie. Pleister op de wond is misschien dat pas 18 Alpenheggenmussen ooit Nederland hebben aangedaan, al werd het leeuwendeel daarvan na 2000 opgemerkt.

Vaak zijn ze ook niet of nauwelijks twitchbaar; ze blijven te kort of worden te laat herkend. Voor de vogel van Meijendel vertrok ik 2016 vanuit Maastricht om in pantalon en overhemd in de stromende regen te wachten en te zoeken. Zonder resultaat. De vogel van vorig jaar in Goedereede kon ik niet halen vanwege werkafspraken en/of afstand, wat in feite ook geldt voor alle andere vogels sinds 2016. Zo gaan die dingen, maar de wens wordt groter en groter...Alpenheggenmus neemt in je hoofd bijna mythische proporties aan. Dat komt ook omdat ik de soort überhaupt pas drie keer eerder zag en hij werkelijk nooit makkelijk te vinden was.

Alpenheggenmus (Prunella collaris), Extremadura, 08 maart 2017

Inclusief de vogel van Goedereede werd Nederland in 2022 verblijd met ten minste vijf Alpenheggenmussen, wat uitzonderlijk te noemen is gezien de zeldzaamheid van de soort. Groot was dan ook mijn verbazing toen iemand 23 februari 2023 een Alpenheggenmus van een determinatie-forum op Facebook plukte met bij de foto de mededeling "hipte voorbij mijn kantoor op de drieëndertigste verdieping". Werkelijk binnen no time werd aan de hand van zichtbare gebouwen op de foto's achterhaald dat het moest gaan om het Ministerie van Binnenlandse Zaken te Den Haag. Centrum Den Haag dus! Voor een vogel die zijn leefgebied heeft op rotsachtige berghellingen onder de sneeuwgrens en in de winter in principe alleen met die sneeuwgrens afdaalt, is dat misschien niet eens zo'n heel rare keuze.

Maar het Ministerie van Binnenlandse Zaken wandel je niet zomaar even binnen en de drieëndertigste verdieping is nogal hoog vanaf de straat, waardoor je een heel kleine kijkhoek overhoudt. Met andere woorden: de vogel leek alleen te zien voor de mensen die in de betreffende of aangrenzende torens werken of daar contacten hadden.

Dat paste op zichzelf erg goed in mijn verhouding met de soort. Mettertijd werd duidelijk dat de vogel aldaar overwintert en vanaf begin maart werd duidelijk dat de vogel af en toe op de balustrade van het dakterras - dat tussen de torens ligt - zichtbaar was.

Ik dacht er van alles bij. Bijvoorbeeld: "Ik ga niet in hartje Den Haag naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken staan turen. Woonwijken zijn vaak al jammer, maar dit is de overtreffende trap. Bovendien: Hoe mooi ga je hem zien?". Of "Er zijn al mensen door de politie weggestuurd, want overheidsgebouw. Het heeft geen zin.".

Maar ergens achter in je hoofd is er dan altijd dat stemmetje "Als hij nu nog lang blijft zitten, sta ik wél in Den Haag naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken te turen!". Dus toen het thuisfront zaterdagochtend wat-doe-je-hier-in-vredesnaam-nog doorspekt vroeg "Waarom ga je eigenlijk niet"? was het hek van de dam en vond ik mijzelf in de auto naar Den Haag! "Een alleszins goedaardig virus", schreef iemand ooit.

Zicht op de plek van de Alpenheggenmus (Prunella collaris) die vertoeft op onder meer het dakterras van het Ministerie van Binnenlandse Zaken vanaf het Berhardviaduct. Inzet: dakterras (Foto Roland Wantia).

Handig is dat de A12 's Nederlands eerste snelweg was en "uiteraard" begon in Den Haag. Nog steeds is dat zo, maar komende vanuit het oosten eindigt hij daar en passeert daarbij vlakbij het Centraal Station. Daar zit heel handig een parkeergarage en het ligt op loopafstand van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Kortom: 's ochtends geen geworstel door Den Haag, maar even afslaan, parkeren en lopen. Via een trap naar het busstation dat op de goede hoogte aan de juiste weg ligt, doen alsof er een voetpad is en aansluiten bij de paar al (of nog) aanwezige vogelaars.

Niet heel snel daarna zakte de moed in mijn schoenen. Eigenlijk er doorheen, om eerlijk te zijn. Vanaf het dakterras werden we vrolijk toegezwaaid door drie mannen in feloranje jassen die bezems en harken in de lucht hielden en - zo liet een blik door de kijker zien - lachend foto's maakten van het plebs op de begane grond.

Ze waren het dakterras aan het schoonmaken! Op zaterdag! Blijkbaar gaat het werk op Binnenlandse Zaken altijd door, maar hoe kon ik het in hemelsnaam nu zo treffen dat de heren de vogel van het dakterras hadden weggejaagd? Weggejaagd van de enige kans om de vogel te zien? Toen niet veel later de beveiliging een paar verdiepingen lager poolshoogte kwam nemen wist ik zeker dat er niet meer dan een halfuur overschoot voordat de politie ons kwam vertellen dat we de rest van Den Haag mochten gaan bewonderen. Mijn glas is zelden half vol... .

Ik schrok dan ook toen ik een kwartiertje na vertrek van de oranje jassen ineens een vogel op de balustrade zag zitten. Alpenheggenmussen zijn best aan de maat. Door de kijker zag ik een vogel die alleen een Alpenheggenmus kon zijn! Ik stond er werkelijk naar te kijken! Dat duurde niet lang, want enkele seconden later verdween hij weer. Met een voor de verandering half vol glas was ik ervan overtuigd dat het nog een keer ging gebeuren en minder dan vijf minuten later keek ik door de telescoop naar de zo vurig voor de Nederlandse lijst gewenste Alpenheggenmus. Grijs met een geel stukje snavel bij de mondhoek en rode flanken. Meer details zaten er door afstand, kijkhoek en balustrade niet in, maar in alles onmiskenbaar. Weer enkele seconden later was de vogel weer uit beeld en moest ik even bijkomen. Weg uit de enthousiaste groep en een paar meter verderop alleen het beeld rustig terughalen. Heerlijk. Gelukt. Onvoorstelbaar.

Het geeft zoveel energie...daar moet de komende dagen iets van overblijven voor de kleine man en de lastige periode waar hij in lijkt te zitten. Vertellen kan hij nog niet, aanwijzen ook niet. Vogels aanwijzen kan hij inmiddels wel!

Het begon te regenen, ik verwachtte nog steeds politie én ik stond geparkeerd onder het Centraal Station van Den Haag. Kosten nog moeite hoeven gespaard te worden als het om mooie soorten gaat, maar overdrijven hoeft ook niet. Terug in de overigens heel erg nette parkeergarage bleek dat minder dan een uur parkeren €4,- had gekost! Wat betreft euro per uur de duurste twitch tot nu toe :)

De duurste twitch tot nu toe.

Maak jouw eigen website met JouwWeb