Rouwmantel?

Gepubliceerd op 24 september 2021 om 13:39

Op het vogelfront is het stil eind augustus, begin september. Niet dat er niets te zien is. De kolonie Huismussen (Passer domesticus) in onze tuin groeit gestaag. Het dagelijkse aantal gelijktijdig aanwezige bezoekers is toegenomen van twee naar acht. Het bijna continue, toch gezellig getjilp uit de beukenhaag leukt de thuiswerkdagen behoorlijk op. Ook qua nachtvlinders nemen de aantallen hand over hand toe in september. Al zal het moeilijk worden om de Peultjesmot (Etiella zinckenella) van verleden jaar ooit nog te evenaren in een doorsnee woonwijk, de ochtenden worden er niet minder spannend van.

Wat het hart ook sneller deed kloppen, waren Rouwmantels. Kwam er een invasie? Wat begon met twee exemplaren in een tuin in Flevoland, nam hand over hand in omvang toe. Rouwmantel, al decennia lang geen Nederlandse standvlinder meer, wordt best regelmatig zwervend gezien, maar blijft nooit lang en is dus vaak "niet twitchbaar". Ook in die zin waren de Flevolandse exemplaren voor mij bijzonder.

Rouwmantel (Nymphalis antiopa) Savonlinna 2018

Ik kon mij er niet toe zetten, de goed te overziene reis naar Flevoland. Al trok de Nederlandse vlinderlijst nog zo hard. Het had alles te maken met de aanwezigheid ín een tuin. Ook voor vogels, waar het gevoelde lijst belang nog vele malen groter is, heb ik mij daar nog niet toe kunnen zetten. Op de onvolprezen Roodkeelnachtegaal (Calliope calliope) van Hoogwoud heb ik net zo lang gewacht totdat die buiten de bewuste tuin te zien was. Industrieterreinen, woonwijken, anderszins kansloze omgevingen; het maakt allemaal niet uit, maar tuinen, daar ligt nog een soort morele grens. Geen idee waarom.

Terwijl ik dit schrijf zit een Balkanbergfluiter (Phylloscopus orientalis) in een Nederlandse tuin. Nieuw voor zowel de Nederlandse als de Levenslijst! Die soort zou de barrière wel eens kunnen gaan slechten want die trekt wel heel hard. Al laten werk en emotioneel uitdagende beslommeringen in combinatie met het (terechte, welkome en bijzonder handige) bezoekschema, een volle dag op of een bliksembezoek aan de locatie vooralsnog niet toe.

Maar goed. De tuin in Flevoland liet ik links liggen. Een exemplaar in Veenendaal, dat nét buiten een tuin dagen lang regelmatig voorbij kwam en dus vanaf openbaar terrein goed te zien was zónder de bewoners te hinderen, miste ik letterlijk op 15 minuten. Daarna liet hij of zij zich daar ook nooit meer zien. Achteraf nét iets te lang blijven hangen met collega's. C'est la vie.

Rouwmantel (Nymphalis antiopa) Siikalahti 2011

Bij een invasie hoort dat individuen op bijna willekeurige plaatsen op kunnen duiken. Zeker ook Rouwmantels, die als imago niet zozeer waardplanten hebben, maar het vooral moeten hebben van bloedende bomen, rottend fruit dat soort dingen. Dát kan natuurlijk ook in de tuin, rottend fruit! Tot groot genoegen van het thuisfront wordt onze tuin al een paar weken verrijkt met overrijpe sinaasappel, appel, framboos, banaan en pruim. Je weet maar nooit, tenslotte! Bij anderen werkt het ook.

De schaal wordt héél hard genegeerd! Niet alleen door Rouwmantel, maar door de hele lokale vlinderbevolking, nachtvlinders inclusief! Ook in het natuurgebiedje achter ons huis, met voldoende aftakelende bomen en incidenteel wat spechten, vond ik geen Rouwmantel. Pluspunt van de wat intensievere aandacht voor vlinders is dat een van mijn wenssoorten voor onze tuin -Scheefbloemwitje (Pieris mannii)- wél opviel!

Het exemplaar in de Biesbosch ontsnapte ook aan mijn aandacht. Eén dag te laat tijd voor gemaakt. Al weet ik niet zeker dat ik daar géén Rouwmantel heb gezien. Vanwege hun formaat en tekening zijn ze eigenlijk met geen enkele van onze lokale vlinders te verwarren en vanuit mijn ooghoek zag ik een vlinder passeren die er toch wel heel erg veel van weg had. Maar het ging te snel. Het tegenovergestelde -namelijk dat ik vanuit mijn ooghoek simpelweg verkeerd determineerde- kan net zo goed waar zijn! Ofwel: ik weet ook niet zeker dat ik daar wél een Rouwmantel zag. Geen plusje. Bovendien zou het qua waarneming wel erg karig afsteken bij wat ik ooit gewend ben geraakt.

Twee "mislukte" pogingen, genegeerde vlinders (Flevoland, Groningen), een genegeerde fruitschaal in de tuin, vruchteloos zelf zoeken. Kortom: wachten op een volgende (grotere?) invasie. Tenzij... De schaal staat nog buiten en wie weet krijgt die voor de winter nog aandacht!